Năm 2024,  Tổ  chức  Y  tế  thế  giới  (WHO)  chọn  thông  điệp “Bảo vệ trẻ  em  trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá” làm chủ đề cho Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5. Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 19 triệu thanh thiếu niên từ 13–15 tuổi (13 triệu bé  trai  và  6  triệu  bé  gái)  hiện đang hút  thuốc  lá,  trong  đó  có  khoảng  5  triệu  thanh  thiếu niên hút thuốc lá sống ở khu vực Đông Nam Á. Khảo sát ở hầu hết các quốc gia đều cho thấy tỷ lệ trẻ  em từ 13–15 tuổi đang sử dụng các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt  là các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cao.

Tổ  chức  Y  tế  Thế  giới  nhấn  mạnh  Ngày  thế  giới  không  thuốc  lá  2024  là  diễn đàn để giới trẻ trên toàn thế giới yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá ngừng việc nhắm tới các em bằng các sản phẩm có hại cho sức khỏe, kêu gọi chính phủ các nước áp dụng các chính sách bảo  vệ  các  em  khỏi  các  hành  vi  lôi  kéo  sử  dụng  thuốc  lá, bao  gồm  cả  việc  tiếp  thị  không ngừng các sản phẩm nguy hiểm cho sức khoẻ thông qua mạng xã hội và các nền tảng phát trực tuyến.

Tại Việt Nam, tỷ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử năm 2023 là 7,0%.  Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023. Nicotine có trong các sản phẩm thuốc lá có tính gây nghiện cao, gây hại lớn đến sự phát triển não bộ thanh thiếu niên, vì não bộ của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển cho  tới tuổi 25. Nicotine  đã được chứng  minh  làm  suy  yếu sự trưởng  thành  não  bộ củathanh  thiếu  niên  với những hậu quả ngắn hạn  và  hậu quả  lâu  dài  nghiêm  trọng đó  là nghiện, rối loạn nhận thức  và  cảm  xúc,  giảm khả năng học tập  và  rối loạn  tâm  thần.Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệthần kinh khiếnngười dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai. Phơi nhiễm nicotine cũng đặc biệt gây hại cho sức khỏe bà mẹ và bào thai trong thời kì thai nghén, gây ra đẻ non, thai chết lưu,tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.

thuoc_la.jpg

Thuốc lá điện tử và các dạng thuốc lá mới đang mở đầu cho xu hướng lạm dụng và nghiện các hóa chất nhân tạo tổng hợp, bao gồm nicotin, các loại ma túy thế hệ mới và rất nhiều hóa chất khác, không chỉ gây nên gánh nặng khổng lồ mới về y tế, kinh tế, an ninh trật tự mà ảnh hưởng đến giống nòi và nhiều lĩnh vực khác. Nếu không được ngăn chặn kịp thời, do khả năng gây nghiện cao và mức độ lan nhanh trong cộng đồng, cùng với các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử,thuốc lá nung nóng sẽ tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine và các chất gây nghiện khác.

Thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả bao gồm:

- Thực hiện môi  trường  không  thuốc  lá;  cấm quảng  cáo,  khuyến  mãi  các  sản  phẩm  thuốc  lá  bao  gồm quảng cáo trực tiếp và  trên nền tảng kỹ thuật số, mạng internet.

- Tăng thuế thuốc  lá ở mức cao  để khuyến  khích  người  hút  thuốc  cai  thuốc  lá  và  ngăn ngừa  thanh  niên  bắt đầu  hút thuốc. Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá ở mức 70-75% giá bán lẻ.

- Tăng cường kiểm soát chặt chẽ hoạt động bán buôn, bán lẻ các sản phẩm thuốc lá; tăng  diện  tích  in  cảnh  báo  sức  khoẻ;  lồng  ghép  và  tăng  cường  các  chương  trình  cai  nghiện thuốc lá vào các chương trình y tế quốc gia và các chương trình khác.

Thuốc lá và các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều có hại cho sứckhỏe vì có chất gây ung thư/thành phần gây ung thư và có nicotine là chấtgây nghiện. Cần hành động mạnh mẽ để ngăn chặn khả năng tiếp cận sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong thanh thiếu niên, để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi tác hại của các sản phẩm độc hại này, đồng thời bảo vệ sức khoẻ cho người dân.